1
1
2-300x75
3-300x75
4-300x75
5-300x75
6-300x75

Rafelgebieden

28 okt, 2024 Onderdeel van paysages | Reacties uitgeschakeld voor Rafelgebieden

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Landsgrenzen en taalgrenzen overlappen elkaar lang niet altijd. Hoe noem je een streek die tussen die twee grenzen ligt? Een rafelgebied? De Elzas is zo’n gebied. De landsgrens volgt de loop van de Rijn, de taalgrens de kam van de Vogezen. In zoverre klopt dit natuurlijk niet dat tegenwoordig alle Alsaciens Frans spreken, en dat het percentage Elsässer dat zowel Frans als het oorspronkelijke Duits-Elzassische dialect spreek afneemt. Tja… En dan heb je ook stukjes gebied waaruit een taal zich volledig heeft teruggetrokken, maar waar de plaatsnamen nog aan deze verdwenen taal herinneren. In de Vogezen heb je een dal waar tot op zoveel meter hoogte – naast het Frans – het Elzassisch nog wordt gesproken. Maar kom je nog hoger, dan blijkt daar al sinds eeuwen alleen nog het Frans de voertaal te zijn. En toch blijven de topografische aanduidingen Duits klinken: Schirmeck, Waldersbach, Solbach. Ja, grappig zoals talen bewegen, als bij vloed en eb. En zoals sommige namen als fossielen achterblijven wanneer een taal-zee zich terugtrekt…  

Lees verder »

Modiano

22 okt, 2024 Onderdeel van pensées | Reacties uitgeschakeld voor Modiano

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Opvallend, zo weinig romans als er zijn die zich in Nice afspelen. Je zou toch zeggen dat als er één kader is dat bij uitstek zich tot een kleurrijke literaire schets leent dat de vanouds mondaine, kosmopolitische stad aan de Côte d’Azur moet zijn. Je hebt de trilogie van Max Gallo, La Baie des Anges, interessant, maar zonder literaire pretentie. Voor literatuur van waarde moet je zijn bij Romain Gary en Le Clézio, beiden uit Nice afkomstig. Toch komt Nice maar weinig in hun oeuvre voor. Alleen in Promesse de l’aube (Gary) en Révolutions (Le Clézio). Toen ik deze boeken uit had, dacht ik: wat nu? Want toen ik me in Nice kwam vestigen, wilde ik erover lezen – of liever nog, me ‘erin’ lezen. En zo kwam ik bij Patrick Modiano terecht. Ook bij hem, in een van zo’n romans, komt Nice voor: Dimanches d’août. Dit was mijn eerste kennismaking met gelauwerde schrijver (Nobelprijs 2014), van wie ik nu al zestien romans heb verslonden. Hier hoeft overigens niemand van op te kijken, ze zijn kort.

Lees verder »

Wandeling in de Quercy

17 okt, 2024 Onderdeel van paysages | Reacties uitgeschakeld voor Wandeling in de Quercy

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Salland, Montferland, de Meierij… weten alle Nederlanders waar we het over hebben wanneer we deze namen noemen? Nee. De twaalf provincies, die kan iedereen keurig opzeggen. Maar naast de provincies heb je ook streken, en de oude namen van deze streken – die niet met de provincies overeenkomen, omdat hun oppervlakten er slechts delen van bestrijken – zijn minder bekend. In Frankrijk kom je hetzelfde fenomeen tegen. Je hoeft maar de naam van een van de honderd-een departementen te noemen, en iedereen zegt “Aha!”. Het spelletje is dan wie het eerst met het nummer van het departement voor den dag komt. Lot-et-Garonne – 47!  Pas de Calais – 62! Alpes Martimes – 06! Enzovoort. Maar naast de departementen heb je in Frankrijk ook streken. Vroeger, voor de Revolutie, waren het de provincies waarin het Franse koninkrijk was opgedeeld. En de namen van deze voormalige provincies zijn minder algemeen bekend. Ik had het laatst met iemand over de Artois. Wat? De Artois? Ken ik niet. Ik uitleggen: de Artois is een streek. Het bestrijkt een deel van het departement van de Pas de Calais. O! – weer wat geleerd. Toen ik terugkwam van een vakantie in de Quercy – alweer een tijdje geleden – en ik iemand daarover vertelde, was er een zelfde reactie. Quercy? Ja, dat is de oude naam voor wat nu de Lot (46) heet, plus de Tarn-et-Garonne (82), met daarbij stukjes van de departementen van de Corrèze (19) en de Aveyron (12). O! Er is een apéritief naar genoemd: Lou Quercynol. Nooit van gehoord. Hè? – een beetje Fransman kent toch op z’n minst de namen van alle Franse apéritieven? Blijkbaar niet. Het zijn er ook zoveel.

Lees verder »

Baksteen vs natuursteen

7 okt, 2024 Onderdeel van paysages | Reacties uitgeschakeld voor Baksteen vs natuursteen

Column door Caspar Visser ’t Hooft

Hoelang geleden? Doet er niet toe – lang. Toen ik de voorzitter van regionale raad van de Eglise Réformée de France aan de lijn had, was ik dusdanig onder de indruk dat ik niet verder durfde te vragen. Ik wist dat ik in aanmerking kwam voor een post van hulp-dominee – dat hadden ze schriftelijk al meegedeeld – maar waar? Die informatie had nog zullen volgen. Nu kwam die: het zou in St Quentin zijn en Lens. Ja, ook Lens – maar… had ik het wel goed verstaan? Ik leg de hoorn op de haak, ik kijk op de kaart. Lens – maar dat ligt tachtig kilometer ten noorden van St Quentin! Goed, beide plaatsen liggen in hetzelfde Noord-Frankrijk, maar toch… Ik wist ook dat sommige protestantse gemeenten in Frankrijk enorme gebieden bestrijken, zodat je daar als predikant meerdere oorden hebt te bedienen. Dat is omdat de protestanten er in de verstrooiing leven. Toch leek me de afstand tussen St Quentin en Lens wel overdreven groot. Kortom, bizar.

Lees verder »

Schandaal in Nice

30 sep, 2024 Onderdeel van paysages | Reacties uitgeschakeld voor Schandaal in Nice

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

In het stadsblad van Nice – Nice Matin – staan regelmatig recepten van lokale gerechten en lekkernijen. Fijn! – ja, maar dan moet het wel kloppen. Want deze recepten worden door de lezers met de grootste oplettendheid en – ik zou bijna zeggen – met een zekere argwaan onder de loep genomen. Het recept van één van de meest geliefde specialiteiten van de Niçois verscheen in de voorlaatste week van juli. Schandaal! Er klopte niets van! De bureaus van Nice-Matin waren binnen de kortste keren bedolven onder de boze brieven. De in-boxen van Outlook stonden bol van de scheldtirades… Intelligente mensen trekken hun schouders op. Intelligente mensen zeggen: Dat mensen zich dààr druk over maken, terwijl er op de wereld zoveel erger dingen gebeuren: oorlogen, ‘klimaat gerelateerde’ rampen, racisme, seksisme, transfobie.  Oké, maar wat dan? Moeten we in het dagelijkse leven opeens heel lief en mak zijn omdat niets in dit dagelijkse leven de moeite waard zou zijn om je erover op te winden? Want de moeite daartoe waard zijn alleen de oorlogen enzovoort? Domme intelligente mensen! Beseffen jullie dan niet dat wanneer mensen oorlog voeren, wanneer ze strijden tegen de oorzaken en gevolgen van natuurrampen, wanneer ze opkomen voor de emancipatie van achtergestelde groepen, voor hen de overwinning nooit een toestand van vrede inhoudt in de zin van zoetsappige passiviteit, maar een stand van zaken waarin je je heerlijk kunt opwinden en kwaad-maken over zulke dingen als … voedselrecepten. En als de opgewekt bakkeleiende mensen op de koop toe met typische streekgebonden uitdrukkingen aan komen zetten: porca pétan – la boufaïsse me monte…

Lees verder »