Schrijver in Frankrijk

Quatorze juillet – zwaarste dag van het jaar

Column door Peter Hagtingius

Elk jaar zie ik er tegenop: quatorze juillet, de Franse nationale feestdag. Ik denk dan best heel even aan de bestorming van de Bastille in 1789, het zogenaamde begin van de Franse Revolutie die een jaar of tien zou duren. Tot Napoleon vond dat het mooi geweest was. Maar per saldo werden er destijds slechts 7 prisonniers uit die Bastille bevrijd, meer zaten er niet vast. Markies de Sade, de beroemdste gevangene, was 10 dagen eerder overgeplaatst. Die Bastille was een Anton Pieck-kasteel met acht torens, maar destijds de facto een armoedige bajes. Er worden door geleerden wel begeesterde verhalen rondgebazuind over die 14e juli als hét democratisch begin en zo, maar ’t was die dag eigenlijk gewoon een belastingoproer waarbij de monarchie en de adel het moesten ontgelden. Frankrijk was failliet, de ‘onderklasse’ leed honger en de broodprijs werd verhoogd, lekker handig van die toenmalige Quote-500 types. De clerus die er geen glas minder om dronk, kreeg er ook van langs. En terecht.

Op quatorze juillet sta ik steevast moe op. Want de avond daarvoor zijn ze in het (grotere) buurdorp al met de feestelijkheden begonnen. Spectaculair vuurwerk, toch even kijken, je komt wat kennissen tegen, de cafés zijn tot ver na minuit open.

Op de veertiende loer ik dus tamelijk katterig hooguit een paar minuten via de tv naar de militaire parade op de Champs-Elysées. Elk jaar hetzelfde liedje van folkloristisch machtsvertoon dat nergens op slaat. Verkeershinder en milieuvervuiling, daar komt het op neer. Plus een staatshoofd dat zwaait, als het niet regent.

Zo tegen elven begin ik ‘t druk te krijgen. Dit in verband met een verjaardag in de huiselijke kring. Mijn dochter werd op 14 juli geboren, volgens mijn geschiedenisleraar op de HBS, Frankrijk ook. Dit kon geen toeval zijn en het leek me een vingerwijzing van hogerhand dat een lang gekoesterd verlangen met spoed in een daad omgezet moest worden, ik haastte me het oude vaderland de rug toe te keren. Altijd al van plan geweest, Frankrijk. Geen spijt. Soms heb je meer aan hogerhand dan aan een app van de ANWB.

En sedertdien al jaren op 14 juli een hoop volk uit het dorp over de vloer plus een contingent Nederlanders die speciaal zijn komen invliegen vanwege die verjaardag. De pastis moet door en er is altijd wel een hopeloze Oranje-klant die eerst nog koffie blieft, het liefst met melk aangelengd, ook dat nog. Ruim na enen begint de lunch, vaak enigszins oriëntaals georiënteerd. Mijn vrouw beheerst de Molukse keuken en een aantal concitoyens is verslingerd geraakt aan haar huisgemaakte pindasaus die in méditerrane gerechten geen rol speelt. Dus daarom maar iets Aziatisch, al is het niet vlug klaar.

Meestal ten tijde van het digestief, bij voorkeur marc de Provence, heft een dorpsgenoot, ook minstens anderhalve fles rosé verder, spontaan de Marseillaise aan. Dan praat je over een uur of half zes. De Nederlandse kunstschilder die hier woont haalt zijn mondharmonica tevoorschijn en dwingt ons ‘Aan de Amsterdamse grachten’ mee te neuriën, de Fransen vinden het niks. Uiteindelijk allemaal naar boulesbaan waar de gemeente een podiumpje heeft neergezet. Plus onbewoonbare stoeltjes, DDR-design, Trabant-comfort. Die zijn nu eenmaal ooit gekocht en gaan niet kapot, ieders rug wel. Er is zo’n ‘foodtruck’ waar je een baguette-frites kunt bekomen, maar de grootste belangstelling geldt natuurlijk de provisorische bar van onze kroegbaas. Hoewel wijn uit plastic bekers per definitie niet smaakt. In het beste geval naar chemische Pinard, dat Albert Heijn-bocht uit de jaren zestig. De ingehuurde band opent het bal met het volkslied en het dansen kan beginnen. Zeker op een warme avond is het vrij slopend met zo ongeveer alle zelfverklaarde diva’s van het gehucht te hopsen. Dames van sterk uiteenlopende leeftijd, zeg ik er maar even bij, het genoegen is veelal in mindere mate aan mijn kant. Maar ja, je bent ingeburgerd of niet en nee zeggen is geen optie. Al helemaal niet als Daniëlle je op de rug tikt. Zij is de cassière van onze mini-supermarkt wier décolleté tot in het oneindige reikt. Ook als het niet warm is en ze gewoon in de winkel staat. Feminieme marketing? Mijn vrouw denkt er het hare van en gaat meestal even mee als ik in up-tempo nog iets van lekkerbekkiesbrokken voor mijn honden moet scoren.

Om twee uur ’s nachts is het gedaan met de nationale party, als de Marseillaise weer luidkeels wordt meegezongen. Dan is het dus al de 15e, tevens de verjaardag van de oude aannemer Marcel, de geboren en getogen aartsvader van het gehucht en ondertussen tegen de tachtig, schat ik. Die doet elk jaar op die dag – zíjn dag – een eindeloze Provençaalse lunch bij ‘m in de tuin. Al gauw een mannetje of 200, bijna het hele dorp aan schragen tafels. Een méchoui (een roterend spit XXL), everzwijn op het menu, en illegaal gevangen vogeltjes uit de categorie ‘beschermd’ op de gehalveerde oliedrum die als bbq dienst doet, ernaast. Er is ook forel. En er is een aardige hoeveelheid groenten en fruit uit de lokale moestuinen. Tevens gaan er talloze ‘vracs’ wijn doorheen; het domaine om de hoek heeft zijn beste vin de pays geleverd. De liefhebbers graaien naar de flessen whisky. Voor ik hier ging wonen nooit geweten dat Zuid-Frankrijk qua whiskyconsumptie gewoon Ierland overtreft.

Deze ‘lunch’ loopt uit tot omstreeks middernacht. Urenlang onbeperkt snoepen, eten en drinken. Zo’n forel met amandeltjes, niks mis mee, de gerijpte geitenkaasjes, de gevulde courgettebloemen en de koude knoflooksoep zijn ook niet te versmaden. Er is géén koffie, er zijn trouwens ook geen Nederlanders. En het mineraalwater speelt een minder dan ondergeschikte rol.

Er is de zekerheid dat de gendarmes straks als we aftaaien de andere kant op kijken. Paar jaar geleden raakte de plaatselijke makelaar na afloop van het feest de weg kwijt en parkeerde zijn bolide op een restanque. Hij kon geen kant meer op. Toen kwamen er toevallig een paar gendarmes langs. Ze tilden de auto van de huizenbemiddelaar handmatig op, zetten de wagen weer op de weg en zeiden alleen maar: ”Bonne soirée, prettige avond verder”.

Op 16 juli drink ik alleen mineraalwater, eet ik niets en neem ik de telefoon niet op. Mocht ik opgestaan zijn.

Peter Hagtingius was hoofdredacteur van Côte&Provence. Hij woont in de Var.