Wijn in de trein
23 sep, 2021 Onderdeel van paysagesColumn door Margot Van Slooten-Preng
De Zuid-Franse nazomer lokte mij naar een van de fijnste plekken van Frankrijk: het 7e arrondissement van Marseille, de eilanden van de archipel du Frioul (Ratonneau, Pomègues, If en Tiboulen). Dit jaar kon ik het laatste bootje naar de eilandengroep alleen bereiken als ik per trein zou reizen. Dus koos ik op Schiphol niet voor de vertrekhal, maar daalde ik af in de catacomben, naar de rails die mij via Brussel met de TGV in een uurtje over zeven richting Frankrijks zuiden zouden sporen. Voor het eerst in de 40-jarige geschiedenis van de hogesnelheidstrein. De hoogste tijd om kennis te maken met de ultieme gewaarwording om in één dag naar de Méditerranée te reizen.
Toevlucht tot het barrijtuig
Het tempo zit er direct aardig in en amper zijn de telefoonoplader ingeplugd en de WiFi geïnstalleerd en daar is station Lille al. Ongemerkt liggen de grauwe en saaie kilometers al achter ons. Er is geen lunchpakket voorzien, zodat een toevlucht tot het barrijtuig volstrekt legitiem is. De zitplaats bevindt zich drie rijtuigen gaans van het buffetrijtuig, dus onderneem ik, nieuwsgierig naar het aanbod van Franse spoorwegen, de interne reis naar de lunch. Dat valt nog niet mee, tégen de rijrichting in, in de keiharde kadans van een trein die met zo’n 320 km per uur door het Noord-Franse landschap raast.
De voedselconducteur heet me welkom
Gek genoeg lijk je in de comfortabele stoel vrijwel niets te voelen van treinreizen en die enorme snelheid, maar de bar bereiken voelt als lichtelijk aangeschoten lopen na een déjeuner bien arrosé. Zwabberend langs een bont reisgezelschap, van wereldreizigers tot zakenlui, langs groepen studenten werkend aan een gezamenlijke opdracht tot families met een ontelbaar aantal schattige kindertjes, bereik ik de lunchoase. Het is er merkwaardig stil, gek genoeg ben ik nagenoeg de enige in de lange trein die de wiebelende tocht heeft ondernomen. De voedselconducteur wenst me uitermate vriendelijk welkom in de bar die bestaat uit drie tafeltjes en een bestelcorner. Er zijn twee jongens die een biertje drinken aan de tildevormige tafeltjes. Aan het andere tafeltje drinkt de conducteur van dienst een espresso en bedenkt alvast vermanende woorden aan lawaai makende kinderen en mondmaskerverslappers wanneer hij na zijn pauze zijn surveillanceronde zal vervolgen.
Dit verwacht je niet in de trein
Na meer dan een half jaar en confinement kun je sinds eind juni weer een plekje aan de bar vinden. Om dit te vieren heeft treincateraar Newrest twee Franse chefs gevraagd om een aantal gerechten te creëren. Op de zomermenukaart staan een bibimbap met kip of een salade met gepocheerd ei, Puy-linzen en kimchi. Of de vegan parelpasta met gerookte tofu en een Koreaanse piperade. Gerechten die een huwelijk zijn tussen de Franse en Koreaanse keuken, aan de hand van de receptuur van de in Seoul geboren Parijse chef Pierre Sang Boyer. Hij is bekend geworden als finalist in de culinaire kookwedstrijd Top Chef (2011) en is eigenaar van vijf gerenommeerde restaurants.
De sandwich poulet is ook doorontwikkeld
Daarmee is rigoureus een poging gedaan om het stoffige imago van de SNCF-sandwich kwijt te raken, een aanpak die een aantal jaar geleden al werd ingezet, ook al is de croque-monsieur al heel lang een bestseller en is deze nog verkrijgbaar. De sandwich poulet is ook doorontwikkeld: een zeer smakelijk meergranenbroodje met doperwtenpuree, koriander. De sluiting van het barrijtuig bleek een goede gelegenheid tot innovatie van de treinmaaltijden. De maaltijden voldoen nu beter aan de hedendaagse trends om gezonder, hipper, minder vlees, vegan of vegetarisch te eten. Ook patissier Philippe Conticini deed mee en stond aan de basis van de brownie au chocolat.
Iets te drinken erbij?
“Iets te drinken erbij wellicht”, vraagt de barconducteur met zijn professionele serviceglimlach. Goed dat hij het signaal afgeeft, was ik de vineuze vreugde bij een Franse lunch toch bijna vergeten. Hij kan mij een rosé en een rode wijn aanbieden, beide in een plastic flesje van 18,7 cl. De rosé is keurig gekoeld en ik heb zelfs keuze in de serveertemperatuur van de rode: treintemperatuur (veel te warm) of iets gekoeld. Of ik een papieren tasje wil? Ja graag, anders zie ik die heerlijke lunch al bijna op een smetteloos wit overhemd van de zakenman in treinstel 5 belanden. Bon appétit en succes met de terugtocht.
Helaas geen glas
De ogen van de man des huizes glinsteren wanneer ik na het serveren van de lunch op de uitklaptafel als bonusartikel het flesje wijn serveer. Helaas geen wijnglas, zelfs niet van plastic. Nee, de inhoud van de flesjes rood (BioBela 2020, IGP Pays d’Oc) en rosé (Le Petit Pommier 2019 IGP Pays d’OC) belanden in een dikke kartonnen beker. De vreugde is er niet minder om en we proosten op het weerzien met Frankrijk en op 40 jaar TGV.
De wijn is fatsoenlijk en drinkbaar
De rosé is gemaakt van syrahdruiven, de rode is een blend van cabernet sauvignon en syrah. De treincateraar koopt deze wijnen in bij wijngigant Grands Chais de France. De wijn is fatsoenlijk en drinkbaar, gemaakt voor de gemiddelde consument. De rosé is fijn droog, heeft aroma’s van rood fruit en heeft gelukkig niet het zoetje dat de gemiddelde wijndrinker blijkbaar lekker vindt. De rode wijn is typisch voor de Pays d’Oc: behoorlijk tanninerijk door de gebruikte druivenrassen, maar heeft toch de zekere zachtheid die biowijnen vaak hebben. Het blijft akelig drinken uit een beker van karton. Van serieus ruiken en proeven is natuurlijk geen sprake, maar soms moet je de vinologische teugels wat laten vieren.
De TGV is een goed alternatief
Het zal president Macron zijn die deze maand het 40-jarig bestaansfeestje van de TGV mag meevieren. Het idee om de TGV aan te leggen, werd gelanceerd door president Georges Pompidou. Het spoor ervoor gebouwd onder Valéry Giscard d’Estaing en het eerste traject (Parijs-Lyon) werd op 22 september 1981 ingehuldigd door François Mitterrand. Aanvankelijk waren het alleen zakenlui die de trein namen en voornamelijk reisden in de 1e klasse, maar in de loop der jaren is het reizigersaantal gestegen. De tarieven zijn inmiddels gunstiger en de TGV is een goed alternatief geworden voor auto of vliegtuig.
Mijn advies: snel drinken!
De laatste druppels wijn verdwijnen in de kartonnen beker, voordat ze in de afvalzak van de schoonmaaksteward belanden. Snel drinken is mijn advies, want na lang contact met het karton, gaat de wijn wat naar natte hond smaken. In de buurt van Reims ga ik verlangen naar een mooi glas champagne. Het had wel een vriendelijke geste geweest van de Franse spoorwegen om de reizigers in de jubileummaand te trakteren, maar zo’n feest is het blijkbaar niet. Er blijft altijd iets te verbeteren en wellicht innoveren niet alleen de maaltijden in de trein en schakelt Newrest een sommelier in om de wijn-spijsbeleving kracht bij te zetten, en bedenkt iemand een fraaie oplossing voor de kartonnen bekers.
De Nôtre Dame de Beauregard flitst voorbij
Opletten nu, want de trein dendert voort, via Morvan en Bourgogne, de Roche Solutré toont zich markant aan de horizon, en niet veel later zoeven we station Lyon binnen. Razendsnel gaat het, richting Marseille, door de Rhône-vallei. We hebben het TGV-spoor zien aanleggen, rijdend op de A7, de weerstand gehoord, die er uiteraard was. En nu razen we langs auto’s op de A7 die stil lijken te staan. Het vaste baken, de Nôtre Dame de Beauregard flitst voorbij. Het teken dat we eindelijk weer in de Provence zijn. De trein mindert vaart en eindstation Marseille nadert.
Eenmaal op zee verstommen de stadsgeluiden
Op de gare St. Charles draaft de snelheid nog even verder, de drukke avondmetro in om bij halte Noailles vanuit het donkere hol in het warme avondlicht van la Canebière te stappen en slalommend door de mensenmassa de Vieux-Port te bereiken. Eenmaal op zee verstommen de stadsgeluiden en kalmeren de zacht warme zomeravondbries en het gouden avondlicht. Het gejaagde gevoel schakelt een paar versnellingen terug. In de verte doemen de contouren van Ile du Frioul op en lacht het vooruitzicht van een relativerende rosé mij al toe. Geserveerd in een echt glas, bien sûr. En zo varen we zachtjes de Zuid-Franse nazomer in.
.
Margôt van Slooten-Preng is vinoloog, met een passie voor de Provence. Je kunt haar volgen op haar blog ‘Tussen Noordzee en Méditerranée’ (https://margotvanslooten.com)
Op Kijk, Zuid-Frankrijk! (https://kijkzuidfrankrijk.com) vertelt ze over wijn en over haar belevenissen.
