Schrijver in Frankrijk

Wilfred de Bruyn: nul verstand van Frankrijk

Column door Peter Hagtingius

Nadat ik al vele jaren in Frankrijk verbleef, tipte iemand dat ik via een of andere truc Nederlandse televisie kon ontvangen. Vermoedelijk een illegale omweg of zoiets, naar véél dingen kun je vandaag de dag maar beter geen nadere navraag doen. En August de Domme is een vrolijke rol die me in toenemende mate aanspreekt. Je moet vooral niet doen alsof je iets snapt. Ik ging voor het eerst in lange tijd naar Nederlandse televisie kijken. Het NOS-Journaal bleek in handen van pseudo-Vierdaagsewandelaars, nog net niet uitgedost met een Tiroler hoedje of van die Nordic-strompellucifers waarmee geen serieuze invalide ooit betrapt wil worden. De nieuwsselectie leek me toevertrouwd aan leerling-stagiaires die het belang van een verkeersongeval te Simpelveld hoger inschatten dan dat van de toestand in de wereld.

Eerst Simpelveld, dan pas Syrië, ze beginnen allebei met een s en de i gaat voor y. Bij de NOS hebben ze in elk geval het alfabet nooit uit het oog verloren. Mijn vrouw drukte op de knopjes van de télécommande en ik raakte verzeild bij commerciële zenders. Dit impliceerde kennismaking met ex-landgenoten in talloze quizzen en relatie-georiënteerde meuk, meestal opgenomen in vakantiegevoelig Verweggistan. Zonder de tv overleeft de Nederlandse reisbranche niet. Mijn mening is thans: het algemeen kiesrecht was voor Nederland geen goed idee. Mijn grootvader heeft er destijds fel voor gestreden. Hij heeft zich vergist.

Er kwam een mailtje binnen van iemand die me – raar genoeg bij voorbaat enthousiast – attendeerde op een zondagse VPRO-uitzending aangaande Frankrijk, getiteld ‘Op zoek naar Frankrijk’. Jaja, dat zou ik wel even willen zien. De presentatie bleek toevertrouwd aan de heer Wilfred de Bruyn. Nooit van gehoord, maar mijn vrouw wél. Ze had ‘m kennelijk gezien bij De Wereld Draait Door, ook zo’n zwamprogramma met (die ene keer dat ik loerde) een gehavend roze gepruikte negerin die over Zwarte Piet en dergelijke ouwehoerde. Dit schijnt het oude vaderland te boeien. Ik liet me bijpraten. De heer De Bruyn heeft destijds in Parijs een keertje een klap voor z’n kop gekregen en geldt sindsdien als Frankrijk-expert. Einstein heeft er langer over gedaan om ‘door te breken’.

Beloofd = beloofd, ik heb naar een paar van die uitzendingen gekeken. Ik werd er stil van. Was dit een soort poging tot een portret van het land waarin ik al een tijdje rondhang? Ik neusde wat op van die sites. De heer De Bruyn woont 12 jaar in Parijs, zoveel achterhaalde ik. Er zijn Nederlanders die iets langer meelopen in die verfomfaaide touristtrap van de overbevolkte ademloosheid. En die wél over enige journalistieke achtergrond beschikken.

Regel één: Parijs heeft niets met de rest van Frankrijk te maken. Alleen Parijzenaars en import-Madurodammers oordelen anders. Geen benul, die lui.

Ik kreeg een uitzending voor m’n kiezen die de gevreesde banlieues van de zogenaamde Lichtstad behelsde. Een trieste bedoening en wat jongelui die over hun ontbrekend perspectief klaagden. Hetzelfde filmpje scoor je in New York, Londen, Amsterdam-West, ik noem maar wat. In hoeverre betrof deze uitzending Frankrijk?

Ik zag een slappe poging tot een verhaaltje over de boerenstand in Frankrijk. Oude mensen ten plattelande, erfeniskwesties, relatieve armoe, de lage prijzen voor agrarische producten. Iedereen weet: boeren zeuren altijd. Ook deze uitzending miste elk Frans accent. Stuur dezelfde cameraploeg (maar dan zonder de heer De Bruyn) naar Nederland, Schotland of desnoods Bangladesh, en je krijgt hetzelfde gemekker.

Ik keek nog een keer, het ging over extreem-rechts, het Front National. Aan de hand van straatinterviews met ongetwijfeld goed geïnstrueerde ‘voorbijgangers’ (van wie er eentje in tranen uitbarstte, op NL-tv is janken naar mijn idee vrijwel verplicht) kregen we uiteengezet dat Marine Le Pen misschien president van Frankrijk wordt. Tuurlijk niet. En hoezo is extreem rechts in Frankrijk kansrijker dan in Nederland? Hoezo moest Nederland voor Frankrijk gewaarschuwd worden? Vermoedelijk heeft de heer De Bruyn na 12 jaar Parijs nog geen kennis gemaakt met de heer Wilders en diens aanhang in de polderdelta. Allicht beschikt hij niet over Nederlandse tv-kanalen, je weet het niet.

‘Op zoek naar Frankrijk’ is een programma dat die titel nog geen seconde rechtvaardigt. Want het gaat helemaal niet over dat land. Maar over achterstandwijken, boze boeren en extreem-rechts. Wat is daar ‘Frans’ aan? Ik had op zo’n zondagavond iets verwacht over de klassieke idee van de exception française. Nee dus, ’t zijn een even goedkope als vooringenomen invuloefeningen die je in niets over Frankrijk bijpraten. Terwijl er wel degelijk van alles aan de hand is. Wacht maar af, die exception française is nog lang niet afgeschreven. Scholieren- en studentenoproer tegen de Loi El Khomri (genoemd naar minister van werkgelegenheid, die wet maakt vooral ontslagen makkelijker) doet een beetje denken aan Parijs 1968, vakbonden sluiten zich aan. Er speelt van alles, waarvan je zou kunnen zeggen: typisch Frankrijk.

Voor de heer De Bruyn helaas iets te hoog gegrepen.

Peter Hagtingius was hoofdredacteur van Côte&Provence