Schrijver in Frankrijk

Assainissement

Column door Michael Berg

Aanvankelijk struikelde ik over de uitspraak, maar nu we in ons dorp over niets anders meer praten komt het er vloeiend uit. Assainissement individuel of assainissement autonome (sommigen spreken zelfs van assinissement non-collective) is het tegenovergestelde van assainissement collective en staat voor de dertien miljoen Fransen die niet op de openbare riolering zijn aangesloten en hun water, inclusief de inhoud van het toilet, lozen op openbaar terrein. Dat mag niet meer, zoals er tegenwoordig niets meer mag, zelfs in Frankrijk. Ook de ouderwetse fosse septique moet tegenwoordig aan allerlei regels voldoen. Voor 2013 moet heel Frankrijk aux normes zijn. Toen wij vijftien jaar geleden in het hart van Frankrijk een huis kochten deden we dat om vooral niet aux normes te zijn en zo min mogelijk mee te doen met de moderne, jachtige tijd en geen last meer te hebben van een overheid die zich met alles bemoeit.

Het gedonder begon zo’n twee jaar geleden. In ons dorp was een voorlichtingsavond belegd. Er verscheen een onschuldig ogend meisje van een jaar of achttien om uitleg te geven over de aanstaande controles van onze fosses septiques. Het zaaltje van het gemeentehuis zat bomvol. Een beladen sfeer. Grimmig. Wat was er mis met onze fosses? De verontwaardiging spatte van de gezichten. Toen het meisje de videobeamer had aangesloten en het eerste plaatje liet zien waarop schematisch de ideale septic tank werd getoond, compleet met een labyrint aan ondergrondse buizen, putdeksels en een tweehonderd vierkante meter groot vloeiveld, brak de hel uit en werd het arme kind bedolven onder een vloedgolf van protesten. Waarom moesten we onze fosses die al jaren naar tevredenheid functioneerden vervangen door zo’n gedrocht, waarvan je je maar moest afvragen of het werkte? En wat ging zoiets wel niet kosten? De huidige richtlijnen gelden alleen voor nieuwe septic tanks, wist het meisje er nog uit te persen. En de aanstaande controles waren slechts een bestandsopname en hadden geen consequenties. Haar woorden gingen in het tumult verloren. Met een rood hoofd pakte ze haar beamer in en verliet onder hoongelach het zaaltje. De aftocht werd gevierd als een overwinning. De burgemeester opende een van de nieuwjaarsborrel overgebleven doos champagne en zo werd het toch nog een gezellige avond.

De euforie duurde niet lang. Al spoedig drongen geruchten door dat in heel Frankrijk controles werden uitgevoerd en dat ons dorp de dans niet zou ontspringen. En natuurlijk waren er consequenties voor degenen die niet aux normes waren. We hadden te vroeg gejuicht. Een paar maanden geleden hoorden we dat ons dorp in de zomer van 2010 aan de beurt was. Sindsdien gonst het. Niet alleen vanwege de kosten die aan het onderzoek verbonden zijn, maar vooral vanwege de consequenties. Een septic tank zoals de overheid die graag ziet kost algauw tweeduizend euro. Voor een dorp waar driekwart van de inwoners van een armzalig pensioen leeft is dat een kapitaal. Het gesprek gaat dus over niets anders meer. Mensen maken zich zorgen. Wij ook. Ik weet niet eens precies waar onze septic tank ligt. Ergens achter het huis, onder het gras. Een paar jaar geleden heb ik daar een terras aangelegd bestaande uit honderden steentjes. Ze zullen toch niet…? We maken alvast foto’s voor het geval het tot een rechtszaak komt.

En dan is het zover. De datum voor de controle staat vast. Mevrouw Isabelle Dumas zal het onderzoek uitvoeren. Ontvangt u haar hartelijk, schrijft de burgemeester in een circulaire die bij iedereen in de bus valt. Hartelijk? We begrijpen dat de burgemeester aan crisisbeheersing doet. Om de gemoederen niet nog verder op te laten lopen lapt de gemeente – tegen de regels in – zelfs een deel van de kosten bij. Ik betwijfel of het veel zal helpen. De gezichten van mijn dorpsgenoten voorspellen weinig goeds.

Isabelle Dumas. Is dat niet hetzelfde meisje als twee jaar geleden, vraagt mijn buurman me. Verdomd. Hij heeft gelijk. We halen herinneringen op aan de voorlichtingsavond van twee jaar geleden. Isabelle Dumas was klein en tenger. Als ze dat nog steeds is, past ze zo door de opening van de septic tank. Deksel erop. Aarde erover. Klaar. Terwijl we samen nog een glas pastis nemen, stel ik me de krantenkoppen voor: controleur op mysterieuze wijze verdwenen. De zaak stinkt.

Michael Berg (schrijver/journalist) woont sinds 2004 in Frankrijk. In zijn veelgeprezen thrillerreeks ‘Twee zomers’ (2008), ‘Blind vertrouwen’ (2009) en ‘Een echte vrouw’ (2010) speelt een jonge radiojournaliste in de Limousin de hoofdrol. Voorjaar 2011 verschijnt ‘Hôtel du Lac’, een misdaadroman over vriendschap en bedrog. Meer informatie: www.michaelberg.nl