Schrijver in Frankrijk

Mignon de porc

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Wanneer ik een film heb gezien die op een bestaande roman is gebaseerd, dan ga ik altijd naar die roman op zoek. Om te vergelijken. Meestal geef ik aan de roman de voorkeur. Niet altijd. Neem de film Valmont, van Milos Forman. Alles kleuren en kostuums, achttiende-eeuwse interieurs met goud, kristal en marquetterie, en bepruikte dames en heren die in koetsen met half dichtgetrokken gordijntjes – voor een koetsier, achterop een palfrenier – de drukte trotseren van Parijse marktpleinen vol echt ‘volk’. Met als klap op de vuurpijl een somptueuze scène die zich afspeelt in de kapel van het kasteel van Versailles. En nergens een indruk van kitsch. Wat nog het knapste is. Kortom, een mooie film. Ja, en neem dan het boek ter hand: Les Liaisons Dangereuses van Cholderos de Laclos. Want zo heet de roman waarop de film is gebaseerd (de hoofdpersoon van de roman heet Valmont). Na één bladzijde was mij de moed al in de schoenen gezonken.

Liaisons dangereuses

Mooi, vloeiend Frans. Dat zeker. Een verhaalstructuur waar je weliswaar aan moet wennen: alles in epistelvorm. Maar dit tot daaraan toe. Nee, het is domweg de dikte van het boek die tegenstaat. Want hoe hou je het vol om meerdere avonden lang je te verdiepen in wat eigenlijk een smerig rotverhaal is? Want dat is Les Liaisons Dangereuses. Een film duurt anderhalf uur. En wat de film in kwestie betreft, anderhalf uur lijkt me de maximale tijd waarbinnen het mogelijk is om door kleurrijke beelden (kostuums, interieurs, kasteelparken…) de minheid van het verhaal te compenseren. Langer, en je gaat je hetzelfde afvragen als bij de enkele aanblik van het boek: hoe hou je het vol? Een merkwaardige eeuw, die achttiende eeuw!  Hoe komt het dat in die tijd het wijdlopige verhaal van een jonge edelman, vicomte de Valmont, die niets beters in zijn leven weet te verzinnen dan een jong meisje te ‘verderven’ (ik gebruik met opzet een ouderwets woord), zo’n groot succes heeft kunnen oogsten? Was dat omdat je in die tijd nog voor een ‘esprit fort’ werd aangezien wanneer je zoiets schreef en in het licht liet brengen? Sindsdien – wat is het banaal geworden, en conventioneel, om brave mensen te willen choqueren en op seksueel gebied ‘grenzen te verleggen’! Erg veel ‘force’ is er niet meer voor nodig.

Varkenshaas

Onwillekeurig moet ik denken aan een restaurant in Versailles waar ik alweer een tijdje geleden met kennissen lunchte. De naam van dit restaurant? Le Valmont. Het was op een zondag, tegen twaalven. In Versailles wordt dan markt gehouden. We liepen door de overdekte galerijen die aan vier kanten de Place du Marché omzomen. Hier liepen ze twee en een halve eeuw ook rond, mensen van alle rangen en standen, alles op de een of andere manier bij hof en hofhouding betrokken. De uitgestalde waren zijn vast nog even kleurrijk en appetijtelijk als toen. Doe ook de mensen wat bonter kleren aan: hier op een hoofd een poeder-pruik, daar een lange degen opzij, daar een wijduitstaande pofjapon, en je verbaast je dat je de jonge Valmont nog niet tegen het lijf bent gelopen. In het restaurant nemen we plaats op imitatie Louis XVI-stoeltjes. Hebben de dames en heren hun keuze gemaakt? – vraagt de ober. Ik koos – ik weet het nog – een mignon de porc. In het Nederlands: een varkenshaas.

Mignon de porc – O, wat was hij toch mignon! – die vicomte de Valmont. Mignon, dat zeggen de Franse meisjes nog steeds van jongens die ze leuk vinden. Maar tegelijkertijd, wat een zwijn! Wat een porc! Op niets anders belust dan op het defloreren van een arm schaap. De mignon de porc – degene op mijn bord – was trouwens uitstekend. We dronken er een Menetou-Salon bij, omdat anderen vis hadden besteld. Het ging samen. Op internet zie ik dat Le Valmont definitief is gesloten.

Tout passe…