Schrijver in Frankrijk

Aérotrain

Column door Michiel Hendryckx

Het naoorlogse Frankrijk is in veel opzichten baanbrekend. In het midden van de jaren 50 begint het glorierijke tijdvak met de wonderbaarlijke verschijning van de Citroën DS. Een auto die niet alleen qua vormgeving maar ook technisch zijn tijd ver vooruit is. In 1954 slaagt de Franse ingenieur Marc Grégoire erin teflon met aluminium te verbinden. Met de Tefal-pan betreedt de wereld de verlossende antiaanbakera. De lijst blijft indrukwekkend. Eind de jaren 70 breekt het supersonische passagiersvliegtuig Concorde alle records. Begin de jaren 80 gaan de Fransen massaal aan de Minitel, een verre voorloper van internet. In dezelfde maanden rijdt de eerste train à grande vitesse van Parijs naar Lyon. 

Die nooit eerder geziene dynamiek heeft ook een verliezer. De aérotrain is een geesteskind van de vliegtuigingenieur Jean Bertin. Het is een soort vliegtuig zonder vleugels dat volgens het principe van de hovercraft zweeft over een betonnen baan. Tussen 1964 en 1977 wordt er geëxperimenteerd met allerhande prototypes. Oorspronkelijk heeft de trein een straalmotor. Wegens lawaaihinder schakelt men noodgedwongen over op een propeller. Het tweeslachtige van het ontwerp wordt de ondergang van het project. Als vliegtuigbouwer vindt Bertin nooit echt gehoor bij de Franse spoorwegen. Zij gaan liever voor een echte trein, voor de tgv. Ten opzichte van de snelle trein heeft de aérotrain zeker voordelen. Met een snelheid van 420 kilometer per uur is de zweeftrein niet alleen beduidend sneller, door de geringe weerstand is ook het energieverbruik lager en is de infrastructuur veel minder omslachtig.

Mislukkingen worden het liefst vergeten. Op één prototype na is er weinig overgebleven van de aérotrain. In de buurt van Orléans ligt het 18 kilometer lange testtraject er verweesd bij. De foto vlakbij Artenay toont het einde van de lijn. Op het platform werd er gedraaid. De trein die nooit verder reed dan heen en weer.

Michiel Hendryckx is een gerenommeerde Vlaamse fotograaf, schrijver en reiziger. Bij uitgeverij Manteau verscheen het reisverslag Twee ezels (7e druk in 2010). Vervolgens zag het fotoboek Dolen het licht (Lannoo, 2009) en in 2014 Altijd ergens (uitg. Kannibaal). Dit jaar verscheen het prachtige, zeer aanbevelenswaardige fotoboek Het verlangen naar Frankrijk, waarin Michiel Hendryckx allerlei kijkjes biedt op het rijkgeschakeerde Frankrijk, zowel in woord als in beeld.