Schrijver in Frankrijk

Logistics

Column door Caspar Visser ‘t Hooft

Nog hoor ik het ze zeggen: “Wat is dat toch voor lelijk woord?” We zitten in de groene Megane, ik op de achterbank, als toen ik een kind was. Of is het in mijn Clio, met mijn moeder voorin en mijn vader achter (of andersom)? File op de snelweg. Voor ons, in de hoogte, het logo van een transportbedrijf en het woord ‘logistics’. “Logistics, je komt dat woord opeens overal tegen.” Mijn moeder laat dat ‘stics’ nog eens over haar tong rollen, en trekt daarbij een vies gezicht. Ze eindigt met: “Bah!” Mijn vader wil weten wat het zijn, logistics. Het moet zo halverwege de jaren negentig zijn geweest, toen was dat woord inderdaad nogal nieuwbakken. Ik had een vaag idee. Ik verbeeldde me dat vrachtwagens met dat rare woord logistics erop computerspullen vervoerden: zachte schijven, inktpatronen, dat soort dingen. Wanneer vrachtwagens naast het logo waarmee ze te koop lopen – of liever gezegd rijden – andere gegevens op hun laadbakken hebben staan, dan verwijzen deze toch normaal gesproken naar wat ze vervoeren? Nee, niet fishsticks – logistics.

Franse kentekennummers

Wanneer je over de eindeloos lange Franse snelwegen rijdt, en wanneer je dan om de een of andere reden niet je hart kunt ophalen aan het beschouwen van het landschap links en rechts – omdat het na een uur hetzelfde is als een uur eerder, omdat het zich in mistige druil verliest – blijven er twee dingen over waarmee je je toch nog enigszins kunt vermaken. Schamel vermaak, ik geef het toe, maar een mens moet toch iets… Of het zijn de kentekenborden van de auto’s die je voorbijrijden, of het zijn de logo’s op de vrachtwagens die je inhaalt. Er doen geruchten de ronde dat de snotjongens in Brussel het willen afschaffen, omdat het te nationaal gebonden is (en Brussel hoeft maar een kik te geven of het Frankrijk van de laffe presidenten Hollande en Macron gaat door de knieën). Ik heb het over de tweecijfernummers waar de kentekens mee eindigen. Deze nummers wijzen op de departementen waar de bezitters van de auto’s woonachtig zijn. Kijk, daar komt een Citroën C3 langs met het nummer 83. Dat is het nummer van de Var, een van Frankrijks meest zuidelijke departementen (Toulon, Fréjus, Saint Tropez). Even kijken hoe de mensen in de auto eruitzien. Donkere hoofden – klopt, het Zuiden. Hé, en wat is dat voor armetierig bestelbusje, vlekkerig, vol deuken, volgeplakt met stickers en met iets dat achter uitsteekt? Het kenteken eindigt met 12. Oftewel de Aveyron. Dat is het departement waar in de jaren zestig van de vorige eeuw horden hippies geiten gingen fokken. En warempel! Achter het stuur zit een oude man in een ruw gebreide trui en met lang, wijduitstaand wit haar. En dan weer een Citroën, ditmaal een C4 Picasso, met allemaal vakantiespullen achterin: ballen, surfplanken, handdoeken. Het departement van de Pas de Calais – lees ik: 62. Ze reden me net voorbij, maar nu ben ik opeens haantje de voorbij omdat mijn rij bij de tol sneller opschiet. Ik kijk naar binnen: ach, ach, ze kijken niet vrolijk. De vakantie is afgelopen, ’t is terug naar het hoge Noorden.

Logo’s

Nee, daar zullen de Brusselse beroerlingen niet aan tornen, aan de logo’s op de trucks. De natie is niets, de markt alles. Hè, hou toch op met dat schelden op Brussel! Steriel, vervelend! Goed, goed – ik hou op. En trouwens, mensen gaan nog denken dat ik tegen Europa ben, en dat ben ik niet. Ophouden daarover! Je had het over vrachtwagens, en logo’s, en hoe dat een bron van vermaak kan zijn. Inderdaad, daar had ik het over…

Wanneer je van het spelletje met de kentekennummers zo je bekomst hebt, dan ga je je bezighouden met wat op de vrachtwagens staat die je, de ene na de andere, voorbijrijdt. Kijk, dat is een van Frankrijks grootste verhuisbedrijven: Demeco. Met als logo een rennend paard. Ik ben hem al een paar keer op de route tegengekomen. Net als de Déménageurs bretons. Hun logo is een platte hoed met een lint. Ik vermoed een Bretons folkloristisch hoofddeksel. En daar, die rode mastodont met zijn twee lange laadbakken, een ander transportbedrijf: Norbert Dentressangle. Ook al een paar stuks van ingehaald. Frans is ook Gondrand. Op hun trucks overheersen de kleuren blauw en geel. Bij Mazet  is dat groen en wit. Op de laadbakken van Mazet, achter, een kaart van Frankrijk met daarop de steden waar het bedrijf zijn vestingen heeft. Daar kun je dan fijn naar turen, waarbij je je dan afvraagt: waarom  nou juist die steden en niet andere? Je hebt ook Gefco, Cordier, Doumen (kanariepietgeel). Allemaal oude bekenden die ik ik-weet-niet-hoe-vaak op mijn vele reizen door Frankrijk heb kunnen salueren. En dan hebben we het nog niet eens over de vette Duitsers gehad, Schenker Joyau (wit, met een kleine DB in rode letters), LKW Walter, Waberer (een gele zon op een ondergrond van blauw), Kuehne+Nagel. Dat dondert allemaal maar over de Franse wegen, en ik hoor de Duitse bazen thuis klagen: “Zu teuer, diese französiche Scheissautobahnen!” Of Van Heezik, Bakker en andere Nederlandse transportbedrijven dat ook doen, weet ik niet. Het zal wel. Net als de mensen van het Zuid-Europese Olano. En wat vind je van alle vrachtvervoer uit landen als Polen, Tsjechië, Slowakije, Slovenië, Litouwen? Antwoord: Ik vind dat sinds ook die van de partij zijn, de files rond de grote steden er alleen maar langer op zijn geworden. En hun namen en logo’s zijn voor mij nog te nieuw dan dat ik ze als oude reisgenoten zou begroeten. Afijn, dit alles om maar te zeggen, met de Fransen: On s’amuse comme on peut…

En dan – ja eindelijk! Het landschap verandert: een diep dal beneden, een blauwige bergkam in de verte. Nu mogen die vrachtwagens van mij de pot op, en vooral mijn zicht niet versperren. Ik trap op het gaspedaal, haal de hele stoet in, en dan is voor me alles vrij, en wijd, en Frankrijk…

Logistics

Inmiddels heb ik begrepen dat logistics geen computeronderdelen zijn, maar dat het lelijke woord op de organisatie van het transportverkeer doelt. Kan het zijn dat het woord nu minder vaak op de laadbakken van het vrachtverkeer voorkomt dan tien à twintig jaar geleden? Op die van de West-Europese bedrijven althans. De Polen, Tsjechen en Litouwers gaan er nog scheutig mee om, ze lopen – rijden – dan ook tien à twintig jaar achter. Waar overigens niets mis mee is, had ik niet al die tijd nodig om te begrijpen wat logistics betekent? En nog weet ik niet of ik het wel goed begrijp, en of ik het wel goed wil begrijpen. “Logistics” – “stics” – “bah!”