Schrijver in Frankrijk

Verzetsstrijder

Column door Renée Vonk

Ik ben al jaren dikke maatjes met een Nederlandse dominee die in Arras predikt. We ontmoetten elkaar destijds in Orange, in de Vaucluse. Maar na een paar jaar vond hij het daar ’s zomers te warm en toog naar het hoge noorden van de kou. Iedereen heeft recht op zijn eigen vergissingen, zal ik maar zeggen. Ik heb een steil gereformeerde jeugd beleefd waarover ik op z’n zachtst gezegd niet zo te spreken ben, maar toch kan ik met deze dominee van de Église Protestante Unie prima overweg. Tijdens de lunch niet alleen hele debatten over wat er nou eigenlijk in de Bijbel staat en hoe dat misschien gelezen moet worden, maar net zo goed over zijn lieve hond Asterix, zijn Ford Fiësta en Frankrijk versus Nederland. En ik vind het nogal wat dat hij zijn protestantse gemeente in het Frans bedient, als je dat zo zeggen mag. Ik denk dat ik in het dagelijks leven ‘couramment’ Frans spreek, nooit een taalprobleem, zelfs niet (meer) met de klerken van de ‘administration’. Maar een kerkdienst in het Frans leiden en hele preken houden, ik zou er niet aan durven beginnen.

Ik weet wel wat van de geschiedenis van de protestanten in Frankrijk. De Katharen, de Hugenoten, opstand (vandaar de naam ‘protest-ant’) tegen de katholieke kerk, vervolgingen, er heeft veel bloed gevloeid in de Provence en de brandstapels maakten overuren. Logisch dat je dan op de vlucht slaat. Deden mijn voorouders ook, ze kwamen in Nederland terecht.

Tegenwoordig is er nog maar een beperkte geloofsgemeenschap over in het overwegend roomse Frankrijk en Orange staat te boek als een protestantse enclave. Wonderlijk genoeg zijn er nogal wat spraakmakers, politici en ondernemers in Frankrijk protestant. Ex-premier Lionel Jospin bijvoorbeeld, de vroegere baas van Renault, acteurs en feministen. Blijkbaar is dat kleine geloofsclubje tamelijk onverslaanbaar.

Van de week kreeg ik een mailtje van m’n dominee. Hij was in Parijs wezen rondneuzen en schreef: “ln Parijs schieten de thee-tenten als paddenstoelen uit de grond, in de ‘gegentrifiëerde’ wijken van het poenige geglobaliseerde hipster-tuig. Wijn of borreltjes drinken is voor oubollig verklaard. Wijn drinken wordt een daad van verzet!”

Ik kom niet in Parijs, ik vind Nice en Aix-en-Provence al spannend en druk genoeg. Ik zie ‘la capitale’ elke dag op de Franse tv-stations en dan denk ik: mij niet gezien. Wat dat betreft ben ik wel een echte Provençaal geworden. In mijn plattelandsomgeving roept echt iedereen: “Parijs? Fout volk, grote mond, weg wezen!”

Maar ja, die trends uit zo’n mondaine stad als Parijs waaien toch wel eens naar onze Provence over. Wat nou als wijn in het verdachtenbankje van hippe modernisten verzeild raakt? Bij mij in de buurt leven we van (en met) de wijn, welke crisis staat ons nou weer te wachten?

Ik moest naar de kruidenier, ik kwam geitenkaas en sperziebonen voor de lunch te kort. Ernaast is het café, ik keek ‘per ongeluk’ naar binnen. Van voor en achter de toog werd enthousiast gewenkt. En hoewel ik eigenlijk geen tijd had, dacht ik: waarom niet? Het werd een ‘petit rouge’, tikkie te koud geserveerd maar dat kan ook aan de gemankeerde verwarming gelegen hebben. Tevreden nippend ging ik de conversatie aan, over de lunch vanzelfsprekend, een ander onderwerp is rond het middaguur ondenkbaar. Er werd een tweede rouge voor m’n neus geschoven en terwijl ik met verve mijn recept voor gratin van sperziebonen met geitenkaas verdedigde daalde het besef in dat ik zomaar een verzetsstrijder was geworden. M’n verre Kathaarse en Hugenotene voorouders zouden trots op me zijn. Hier zat ik toch maar mooi in een Zuid-Franse kroeg in een plattelandsdorpje van niks, te ouwehoeren over eten met een bolrond glas wijn erbij. Als dat geen daad van verzet was! Parijse hipsters met je theekransjes: eat your heart out!

Straks bij thuiskomst gauw even de dominee mailen: Nog niet alles is verloren.

Nu ja, na de lunch dan hè.

Renée Vonk is hoofdredactrice van Côte&Provence. Ze is de auteur van de autobiografische roman Opgestroopte mouwen (Kok, 2013) en van de verhalenbundels Kijk, Zuid-Frankrijk! (Grenzenloos 2015) en Kijk, nog meer Zuid-Frankrijk (Grenzenloos 2016). Ze woont in de Var